Powrot do Indii

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
INDRA ISINHAPowr�t do IndiiZ angielskiego prze�o�y� GRZEGORZ KO�ODZIEJCZYKWARSZAWA 2005Tytu� orygina�u: THE DEATH OF MR LOVEKsi��k� t� dedykuj� z wyrazami serdeczno�ci ( szacunkuMulkowi Raj Anandowi,kt�ry kaza� mi pisa�, kiedy by�em dzieckiem a gdy doros�em, kaza� mi pisa� omoim dzieci�stwie�Bhalu, nazwij t� histori� fikcj�, je�li chcesz, lecz musisz j� napisa� z trzechpowod�w. Po pierwsze dlatego, �e jest prawdziwa, a u jej sedna le�y morderstwosprzed czterdziestu lat, kt�re mieszka�cy Indii wci�� pami�taj�. Po drugiedlatego, i� zagro�enia* nadal �yj� i nieprzerwanie biegn� w przysz�o��. Potrzecie, musisz ujawni� �wiatu, �e wrzawa i sensacja, wywo�ane procesemNanavatiego, ukry�y inn� potworn� zbrodni�, kt�ra pozostaje nieujawniona, a jejsprawca nie zosta� ukarany � s�owa, kt�re napiszesz, stan� si� dla niego jedyn�kar�".* B��d maszynowy. Chcia�em napisa� �nici"1, Phoebe twierdzi�a, �e jest towiadomo�� od Mai odebrana podczas drugiego seansu w Brighton, po moim wyje�dziedo Bombaju w lipcu 1999.1 thread to po angielsku ni�, a threat � zagro�eniePokuta(Bombaj, kwiecie� 1959)Wczoraj wieczorem przestraszy�em prostytutk�, pracuj�c� ci�ko pod klientem wpiasku upstrzonym petami. Zobaczy�a mnie ponad jego ramieniem i wyda�aprzeci�g�y okrzyk czystego przera�enia. Jak�e podni�s� mnie na duchu ten wrzask.Zwykle twarze moich wsp�obywateli pozostaj� dla mnie nieprzeniknione. Je�liludzie w og�le mnie dostrzegaj�, nie wiedz�, na co patrz�. Jakich sztuczekpr�bowa�em, �eby zebra� wok� widowni�. Wyszed�em na ruchliw� jezdni� przyKemp's Corner, lecz nie �ci�gn��em na siebie kakofonii klakson�w i obra�liwychokrzyk�w � tylko jeden wytr�cony z r�wnowagi motocyklista zatr�bi� na mnie bezprzekonania. Wspi��em si� na pos�g czarnego konia przy Kalaghoda i usiad�em zakr�lem Edwardem VII, machaj�c r�k� do przechodni�w w dole, lecz tylko kilkoropodnios�o g�owy. W��cz� si� od jednego ko�ca Bombaju do drugiego i wsz�dziewidz� oczy patrz�ce przeze mnie na wskro�, jakby mnie nie by�o. Ci, kt�rzy widz�,nie chc� widzie�. Pospiesznie odwracaj� wzrok. C�, nie stanowi� przyjemnegowidoku, w przesi�kni�tym krwi� ubraniu, z w�osami zlepionymi zasch�� posok�.Ha�ba, m�wi� odwr�cone twarze, ojciec w�asnego nieszcz�cia. Po butelce, kt�r�trzymam w r�ku � pustej, s�dz�c z jej sm�tnej przezroczysto�ci � odgaduj�, �enie jestem dobrodusznym wiejskim pijaczkiem, kt�rego ci�ki �ywot iniesprawiedliwy �wiat pchn�y do topienia smutk�w w samogonie. M�j alkohol toszkocka po cztery st�wy za flaszk�. Na etykiecie maszeruje posta� w czerwonymp�aszczu i cylindrze, z monoklem w oku, z kt�rego nasze hinduskie kino zrobi�obohatera, �Jahnny Walkara", ekranowego maestro, ostatnie be�kotliwe s�owo wdziedzinie pijackiej komedii. Je�li ta historia11zostanie kiedy� sfilmowana, obawiam si�, �e to w�a�nie onmnie zagra.By� nienawidzonym to jedna rzecz, by� wy�miewanym � o wiele gorsza. Oskar�a si�mnie o brzydkie przest�pstwa, do niekt�rych z nich m�g�bym si� nawet przyzna�,lecz nigdy nie by�em postaci� �mieszn�. Ci, kt�rzy dobrze mnie znaj�,powiedzieliby wam, �e jestem cz�owiekiem spokojnym, �agodn� dusz�� gdyby tylkomoi przyjaciele zechcieli przem�wi� � ale wielu z nich zaprzecza teraz, �e mniezna�o. Chc� mie� szans� opowiedzenia mojej historii, przedstawienia mojegopunktu widzenia. Opisano mnie (mam trzydzie�ci sze�� lat) jako �podstarza�egoLotharia, kt�ry zachowa� g�adk�, zwodnicz� aparycj� za pomoc� Vasmolu,�czernid�a do w�os�w, kt�re dotrzymuje obietnic�, mimo �e ten uwodziciel bezserca ich nie dotrzyma�... Pije zagraniczny alkohol, nabyty na czarnym rynku odprzemytnika, i kupuje br�zowe perfumowane papierosy Macropolo w paczkach popi��dziesi�t sztuk. Na miejscu zbrodni znaleziono ponad czterdzie�ci z�otychustnik�w od jego papieros�w". Jestem, jak si� wydaje, rozpustnym �otrem,cynicznym d�inem, butelki whisky, oddanym do cna wyst�pkowi, �symbolem owychbogatych, skorumpowanych, niemoralnych i z gruntu aspo�ecznych si�, kt�retraktuj� nar�d i jego integralno�� jak towar na sprzeda�". To cytat z �Blitza",ukochanego w tym mie�cie brukowca specjalizuj�cego si� w skandalach, kt�rychcia�by, aby czytelnicy uwierzyli, �e jestem zdolny do pope�nienia morderstwa.�Niekt�rzy, pisze �Blitz�, chcieliby zrzuci� to budz�ce zgroz� wydarzenie nakarb niezno�nego upa�u obecnej pory roku, lecz jest to b��d. Tacy jak on niedziel� losu zwyk�ego cz�owieka. �yj� i poruszaj� si� w �wiecie przywileju. Zaswoje grzechy, zbrodnie i wyst�pki oni i tylko oni ponosz� win�". O�miel� si�teraz o co� was poprosi�: uwierzcie mi. To, co si� sta�o, jest niewyt�umaczalnei szalone, i tylko imbecyl wini�by pogod�, lecz nie by�a to moja wina.Upa� w Bombaju, w ci�gu ostatnich kilku dni poprzedzaj�cych deszcze, s�ynie ztego, �e doprowadza ludzi do ob��du. Wilgo� zamienia pachy w lepkie bagna,czo�ga si� pod ubraniem niczym gromady owad�w; t�usty, kleisty brud sprawia, �e12ko�nierzyki i mankiety staj� si� czarne po godzinie noszenia, miasto zamieniasi� w rozbuchane k��bowisko cia�, a sen jest niemo�liwy, bo upa� wisi jak zarazaw pokojach pozbawionych powietrza. W biedniejszych cz�ciach miasta, w chawlachi slumsach, o tej porze roku zdarza si� wi�cej morderstw ni� o jakiejkolwiekinnej. S� to, rzecz jasna, enklawy socjalizmu. �Blitz" podaje: �Robotnik podci���onie gard�o, bo nie chcia�a mu zrobi� herbaty. Jego adwokat w s�dzie ma�ejsesji zauwa�y� �artobliwie, �e o tej porze roku jedynym argumentemprzemawiaj�cym na korzy�� oskar�onego, jest �gor�czka chwili�".Nawet tam, gdzie skromne dochody pozwalaj�, by ka�da rodzina mia�a swoje w�asnemiejsce do �ycia, sytuacja nie wygl�da lepiej. W ca�ym mie�cie ludzie st�oczeniw pomieszczeniach oddzielonych cienkimi jak papier przepierzeniami w��czaj�wentylatory i otwieraj� okiennice, �eby z�apa� cho�by najl�ejszy powiew wiatru,lecz morze zieje cuchn�cym oddechem zwierz�cia, a jego w�t�y podmuch wnet nikniew labiryncie ulic. Dociekliwe oko �Blitza" zauwa�a: �M�odzi m�czy�ni, le��c naplecach, s�ysz�, jak pary k�ad� si� do ��ek, i ciemny w�� w�lizguje si� im do�y�".Zamo�ni bez w�tpienia unikaj� tego losu. Na wzg�rzu Mala-bar, gdzie stoj�pa�acyki i eleganckie rezydencje z oknami wychodz�cymi na Morze Arabskie iwielkimi drzwiami, pilnowanymi przez chowkidar�w, czekaj� zast�py s�u��cych, ana parkingach grupki szofer�w graj� w karty. My, rozleniwieni sjest� bogacze,zamykamy si� szczelnie w naszych klimatyzowanych pokojach, odcinaj�c si� ods�onecznego �aru, gor�czki i cierpi�cego �wiata.W taki w�a�nie dzie�, w takim pokoju, le�a�em nago na ��ku, rozmy�laj�c okobietach, kt�re w nim posiad�em. Za oknem ko�ysa�y si� kanie, a w dole,czterdzie�ci metr�w ni�ej, krzycza�o morze. By�o tych kobiet par�, przyznaj�,lecz uwodzicielem nie jestem. Nigdy �wiadomie nie d��� do tego, �eby kobieta si�we mnie zakocha�a. To dzieje si� naturalnie. Wiem, jak by� czaruj�cym. Wielekochanek m�wi�o mi jednak, �e trudno poj��, jak to si� dzieje, �e cho� mojatwarz wci�� nosi �lady walki, wygl�dam jak gwiazdor filmowy � mocna szcz�ka,prosty nos i g�ste brwi ocieniaj�ce oczy zdolne do wielkiej13czu�o�ci. Mam szerokie usta, �atwo uk�adaj�ce si� w u�miech. W zau�kach przyulicy Mohammeda Alego mo�na kupi� najrozmaitsze napoje, kt�re maj� ci� uczyni�nieodparcie poci�gaj�cym dla przeciwnej p�ci. Pewien znajomy miesza� porcj�drobinek z�ota wart� setki rupii ze swoim nasieniem i wciera� sobie t� mikstur�za uszami, lecz do takich rzeczy uciekaj� si� ignoranci i desperaci. Szczeryu�miech nic nie kosztuje, a jest bardziej skuteczny.Szczeg�lnie oburzy�a mnie sugestia (znowu �Bhtz ), jakobym pos�ugiwa� si�narkotykami, �eby zaci�ga� kobiety do ��ka. Anglohinduska przedstawiaj�ca si�jako �Angela" opowiedzia�a rzewn� histori� o tym, jak to � ignoruj�c jej �zy ipowo�ywanie si� na ufnego m�a oraz ma�e dziecko w domu � nak�ania�em j� do�ci�gni�cia bielizny. Sesje te � bo by�o ich kilka � za ka�dym razem odbywa�ysi� wbrew jej woli, przy sparali�owanym poczuciu moralno�ci. Jak to mo�liwe?Kobieta tego nie wyja�nia, m�wi tylko, �e raz, gdy �obrzydzenie do samej siebieprzyprawi�o j� o md�o�ci", wyci�gn��em papierek z ��tym proszkiem w �rodku ikaza�em jej go za�y�, bo dzi�ki temu mia�a poczu� w sobie �iskrz�c� energi�".Kilka miesi�cy p�niej, jad�c poci�giem na po�udniu Indii, pods�ucha�a, jakz�owieszczo wygl�daj�cy m�czyzna opowiada o pewnym ��tym mi�osnym eliksirze,kt�ry, podany ofierze, sprawia, i� ta zaczyna czu� si� �nies�ychanie o�ywiona".Szkoda, �e nie jestem w stanie oskar�y� �Angeli" o oszczerstwo, gdy� wiemdok�adnie, kim jest, i z ca�� pewno�ci� mog� za�wiadczy�, �e oddawa�a si�cudzo��stwu z niek�aman� rozkosz� jedyny za� proszek, jaki mi si� z ni� kojarzy,to ten, kt�rym by�a grubo posmarowa�a jej g�rna warga.Nie, ja nigdy nie robi� pierwszego kroku, a je�li rzeczywi�cie s�yn� z tego, �epodchodz� na przyj�ciach do pi�knych kobiet i m�wi�: �Wygl�da pani na samotn�czy zechce pani zata�czy�?", proste uczynki p�yn�ce z ludzkiej dobroci nieczyni� ze mnie uwodziciela. Je�li o to chodzi, nie jestem te� zwodzicie-lem.Przyznaj�, �e cz�sto prowadzi�em wi�cej ni� jeden romans naraz lecz nigdy nieudawa�em, �e jest inaczej. Zawsze na samym pocz�tku stawia�em spraw� jasno:�B�dziemy przyjaci�mi. B�dziemy si� dobrze bawili, lecz nie oczekuj, �e zrezyg-14nuj� z innych przyja�ni". Czy to moja wina, �e niekt�re zatyka�y na to uszy? Niejestem got�w, by zosta� m�em. W�a�nie dlatego trzyma�em si� zasady, by spotyka�si� tylko z m�atkami. Je�li mia�y dzieci, tym lepiej, bo trudniej im by�ozrezygnowa� z ma��e�stwa. �W wieku trzydziestu sze�ciu lat wci�� jest kawalerem",m�wi� ci, kt�rzy pragn� mnie oczerni�. ��adna przyzwoita kobieta nie chcia�a zaniego wyj��"... [ Pobierz całość w formacie PDF ]