Portret Doriana Graya

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
OSCAR WILDEPortret Doriana GrayaPrzedmowaArtysta jest tw�rc� pi�kna.Objawi� sztuk�, ukrywa� artyst� � oto cel sztuki.Krytykiem jest ten, kto swe w�asne wra�enia pi�kna umie w odmiennej wyrazi� formie, nowy im nada� kszta�t. Zar�wno najwy�sza, jak najni�sza forma krytyki jest pewnego rodzaju autobiografi�.Kto w pi�knie odnajduje sens brzydki, jest zepsutym, wcale nie b�d�c czaruj�cym. To b��d.Kto w pi�knie odnajduje sens pi�kny, posiada kultur�. Ma przysz�o�� przed sob�.Wybrani s� ci, dla kt�rych pi�kno posiada wy��cznie znaczenie pi�kna.Nie ma ksi��ek moralnych lub niemoralnych. S� ksi��ki napisane dobrze lub �le. Nic wi�cej.Niech�� dziewi�tnastego stulecia do realizmu jest w�ciek�o�ci� Kalibana, widz�cego w zwierciadle w�asn� swoj� twarz.Niech�� dziewi�tnastego wieku do romantyzmu jest w�ciek�o�ci� Kalibana, nie widz�cego w zwierciadle swojej twarzy.Moralne �ycie cz�owieka stanowi cz�� tworzywa artysty, ale moralno�� sztuki polega na doskona�ym u�yciu niedoskona�ego �rodka. �aden artysta nie pragnie niczego dowie��. Nawet rzeczy prawdziwe dadz� si� dowie��.�aden artysta nie posiada sympatii etycznych. Sym-Apatia etyczna jest u artysty niewybaczalnym zmanierowaniem stylu.�aden artysta nie jest neurasteniczny. !Artysta mo�e wyra�a� wszystko. My�l i j�zyk s� dla artysty narz�dziami sztuki, cnota i wyst�pek s� dla artysty tworzywem sztuki. Ze stanowiska formy typow� sztuk� jest muzyka. Ze stanowiska uczucia typowa jest sztuka aktorskaWszelka sztuka jest zarazem powierzchni� i symbolem.Kto si�ga pod powierzchni�, czyni to na w�asn� odpowiedzialno��.Kto odczytuje symbol, czyni to na w�asn� odpowiedzialno��.W rzeczywisto�ci sztuka odzwierciedla widza, nie �ycie.Rozmaito�� zda� o dziele sztuki dowodzi, �e dzie�o i jest nowe, z�o�one i zdolne do �ycia.Niezgodno�� krytyk�w miedzy sob� dowodzi zgodno�ci artysty z sob�.Mo�emy komu� wybaczy�, �e stwarza co� u�ytecznego, dop�ki dzie�a swego nie podziwia. Jedynym usprawiedliwieniem dla cz�owieka, kt�ry stwarza co� bezu�ytecznego, jest wielki podziw dla tego dzie�a.Ka�da sztuka jest bezu�yteczna.Oscar WildeIOdurzaj�ca wo� r� nape�ni�a pracowni�, a ilekro� wietrzyk letni musn�� drzewa w ogrodzie, przez otwarte j drzwi wnika� ci�ki zapach bzu lub mniej intensywna wo� kwitn�cego g�ogu.Z k�ta kanapy nakrytej perskim dywanem, na kt�rej le�a� wypalaj�c jak zwykle niezliczone ilo�ci papieros�w, lord Henryk Wotton m�g� jeszcze chwyta� blask rozkwit�ego krzewu z�otego deszczu o miodowej woni i barwie: dr��ce jego ga��zki z trudem zdawa�y si� d�wiga� ci�ar swej p�omiennej pi�kno�ci. Tu i �wdzie fantastyczne cienie przelatuj�cych ptak�w migota�y na tle jedwabnych zas�on, sp�ywaj�cych wzd�u� ogromnych okien, a cienie te wywo�ywa�y na chwil� wra�enie obraz�w japo�skich. Wtedy lord Wotton my�la� o owych malarzach z Tokio, kt�rych twarze s� blade i znu�one; staraj� si� oni wywo�ywa� za pomoc� sztuki, z konieczno�ci nieruchomej, wra�enie �ycia i ruchu. St�umione brz�czenie pszcz�, z trudem szukaj�cych sobie drogi w�r�d wysokiej nie skoszonej trawy lub z monotonn� wytrwa�o�ci� wiruj�cych doko�a z�otawych py�k�w kwiecia kapryfolium, pot�gowa�o jeszcze panuj�c� wok� cisz�. G�uchy gwar Londynu przypomina� g��bokie tony dalekich organ�w.Po�rodku pokoju, na pionowo ustawionych sztalugach, sta� naturalnych rozmiar�w portret m�odego cz�owieka niezwyk�ej pi�kno�ci, a w pewnej odleg�o�ci od obrazu siedzia� sam artysta, Bazyli Hallward, kt�ry nag�ym znikni�ciem przed paru laty wywo�a� wielk� wrzaw�, dostarczaj�c materia�u do najrozmaitszych przypuszcze�.U�miech zadowolenia przemkn�� i osiad� na twarzy malarza, wpatruj�cego si� w t� wdzi�czn�, a zarazem wspania�� posta�, kt�r� odtworzy� jego artyzm. Nagle jednak zerwa� si�, przymkn�� oczy i palce po�o�y� na powiekach, jakby w m�zgu swym chcia� uwi�zi� dziwny sen, z kt�rego obawia� si� przebudzi�.� Najlepsze twoje dzie�o, Bazy li, najlepsze ze stk�ch, jakie kiedykolwiek stworzy�e� � nieco zm nym g�osem ozwa� si� lord Henryk. � Musisz je przysz�y rok pos�a� na wystaw� do Grosvenorskiej Galerii. Akademia jest zbyt wielka i zbyt banalna.tam by�em, zastawa�em zawsze tylu ludzi, �e nie g�em widzie� obraz�w, co by�o okropne, lub te� obraz�w, �e nie mog�em widzie� ludzi, co by�o jes�cz znacznie gorsze. Pozostaje zatem tylko GrosVenorg Galeria.� Zdaje mi si�, �e obrazu tego nie dam na zadna wystaw� � Odpar� malarz, odrzucaj�c g�ow� w ty� dziwacznym ruchem, kt�ry zawsze w Oksfordzie pobudza� jego koleg�w do �miechu. � Nie, nie dam go nigdzie.Lord Henryk podni�s� brwi i poprzez mgliste, b��kitne k�eczka dymu, w fantastycznych zwojach unosz�j cego si� z jego mocnego, opiumowanego papierosa, zdumieniem spojrza� na malarza.� Nie dasz na wystaw�? Ale czemu, ch�opcze drogi? Czy masz jaki� pow�d? Co za dziwaki z was, malarzy,! Wszystko robicie, by zdoby� s�aw�, a gdy j� zdob�dzie ci�, wydaje si�, �eby�cie si� jej najch�tniej chcieli zby�. To z waszej strony g�upio, bo jedyn� rzecz� gosz� od tego, �e o nas m�wi�, jest to, �e o nas nie m�- wi�. Taki obraz m�g�by ci� wynie�� nad wszystkich m�odych artyst�w Anglii i wzbudzi� zazdro�� starych, gdyby w og�le starzy ludzie zdolni byli do jakiegokolwiek uczucia.� Wiem, �e si� b�dziesz �mia� ze mnie � odpar� malarz � ale naprawd� nie mog� tego obrazu wystawi�. Za wiele we� w�o�y�em z siebie samego.Lord Henryk wyci�gn�� si� na kanapie i pocz�� si� �mia�.� Wiedzia�em, �e b�dziesz si� �mia�, ale jednak jest.� W�o�y�e� za wiele z siebie samego__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________... [ Pobierz całość w formacie PDF ]