Pomoc psychologiczna dziecku z ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Pomoc psychologicznadzieckuz zaburzeniami rozwojui jego rodzinieMateria�y z sympozjum naukowegoWarszawa 30 wrze�nia 2000pod redakcj� Ma�gorzaty �wi�cickiejCentrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-PedagogicznejWarszawa 2001Recenzenci:prof. dr hab. Barbara Kajadr hab. Maria Lis-TurlejskaProjekt ok�adki:Andrzej PilichPublikacja dotowana z funduszy przeznaczonych na badaniaw�asne Wydzia�u Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego� Copyright by Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno--Pedagogicznej, Warszawa 2001� Copyright by Wydawnictwo Seventh Sea, Warszawa 2001Wydawca: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno--Pedagogicznej, 00-644 Warszawa, ul. Polna 46 A,Tel. (022) 825 44 51 (do 53), tel./fax (022) 825 83 15Wsp�wydawca: Wydawnictwo Seventh Sea,02-784 Warszawa, ul. Sosnowskiego 1/28, tel. (022) 666 20 02,0601 616 106, tel./fax (022) 641 76 23e-mail: seventhsea@poczta.onet.plISBN 83-86954-66-3Drukarnia Oficyny Wydawniczej Politechniki Warszawskiej,02-321 Warszawa, ul. Kopi�ska 12/16, tel. 660 40 26Zam. nr 240/2001Spis tre�ciWst�p � Ma�gorzata �wi�cicka....................... 5Historia O�rodka Terapeutycznego dla Dzieci przy Wydzia-le Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego w 20-leciepowstania � Ma�gorzata Ko�cielska................. 7Czego nauczy�am si� od dzieci o dzieciach � Marina Za-lewska ....................................... 21Psychoterapia dzieci z diagnoz� powa�nych zaburze� w roz-woju � Teresa Kaczmarek ........................ 28Diagnoza i terapia dzieci maj�cych trudno�ci szkolne zwi�-zane z zaburzeniami uwagi � Ma�gorzata �wi�cicka .... 38Pomoc psychologiczna dziecku leczonemu z powodu oty-�o�ci prostej i jego rodzinie � Joanna Radoszewska ..... 47Pomoc psychologiczna dziecku cz�sto choruj�cemu i jego ro-dzinie - Milena Gracka-Tomaszewska............... 54Praca z rodzicami w psychoterapii psychoanalitycznej dziecii m�odzie�y - Katarzyna Schier .................... 64Dyskusja - opracowa�a Teresa Kaczmarek.............. 77Spis plakat�w:.................................... 94WST�PW dniu 30 wrze�nia 2000 roku w gmachu Wydzia�u Psycho-logii Uniwersytetu Warszawskiego odby�o si� sympozjum nau-kowe na temat: �Pomoc psychologiczna dziecku z zaburzeniamirozwoju i jego rodzinie". Zosta�o ono zorganizowane w dwudzie-st� rocznic� utworzenia O�rodka Terapeutycznego dla Dzieci przyWydziale Psychologii UW, plac�wki zajmuj�cej si� badaniaminaukowymi, szkoleniem student�w i praktyczn� pomoc� psycho-logiczn� dla dzieci i ich rodzin.Sympozjum by�o okazj� do zaprezentowania szerokiemu gronupolskich psycholog�w, zw�aszcza praktyk�w, dokona� zespo�upracownik�w O�rodka. Autorki referat�w podzieli�y si� swoimiprzemy�leniami dotycz�cymi mechanizm�w zaburze� rozwojudziecka i roli psychologa w udzielaniu pomocy dzieciom i ichrodzinom, opartymi na wynikach bada� naukowych i do�wiadcze-niach w pracy klinicznej.Sympozjum sta�o si� tak�e okazj� do wymiany pogl�d�w natemat sytuacji zawodowej dzieci�cych psycholog�w klinicznych.W dyskusjach tocz�cych si� wok� problemu roli psychologaw s�u�bie zdrowia i w plac�wkach o�wiatowych m�wiono o po-trzebie zachowania to�samo�ci zawodowej psycholog�w przyjednoczesnej umiej�tno�ci wsp�pracy z innymi specjalistamiw procesie pomocy dzieciom i rodzinom. M�wiono tak�e o wy-zwaniach dla psycholog�w, jakie nios� ze sob� obecne przemia-ny w naszym kraju.Chcia�yby�my, aby my�li przedstawione w tym zbiorze sta-�y si� inspiracj� w poszukiwaniu nowych form dzia�alno�cidla psycholog�w pracuj�cych z dzie�mi o zaburzonym rozwojui ich rodzinami. Aby�my - wszyscy psychologowie - nie usta-wali w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie: Jak pomaga� dzie-ciom, kt�rym dot�d nikt pomaga� nie umia�?Ma�gorzata �wi�cickaMa�gorzata Ko�cielskaHISTORIA O�RODKA TERAPEUTYCZNEGO DLA DZIECIPRZY WYDZIALE PSYCHOLOGII UNIWERSYTETUWARSZAWSKIEGO - W 20-LECIE POWSTANIAObchodzimy dwudziestolecie dzia�alno�ci naszego O�rodka.Chcia�abym wszystkim bardzo serdecznie podzi�kowa� za przy-bycie i udzia� w naszym �wi�cie. ��czy nas zainteresowaniepsychologi� kliniczn� dziecka, troska o tworzenie profesjonal-nych standard�w wykonywania zawodu i post�p wiedzy. Wa�-ne jest dla nas to, co dzi�ki naszej dzia�alno�ci mo�emy zrobi�dla poprawy sytuacji dzieci w naszym kraju, dzieci szczeg�lnieposzkodowanych z powodu chor�b, zaburze� rozwojowych orazbraku dobrych warunk�w do �ycia w rodzinie i do edukacji.Nasz O�rodek to kameralna plac�wka. Trzy pokoje i �azienkana parterze gmachu Wydzia�u Psychologii wyposa�one s� jesz-cze w krzes�a z przyci�tymi nogami, kt�re osobi�cie malowa�am20 lat temu, przystosowuj�c biurowe meble do potrzeb dzieci.Od strony wystroju nie jest miejscem, kt�rym mo�na by�oby si�specjalnie chwali� i pokazywa� go�ciom jako plac�wk� wiod�c�w kraju1. Ale wszystko to, co si� w tym miejscu dzia�o, ilustruje1 Poza starymi krzes�ami � mamy jednak i nowe meble, i bardzo �adniewyposa�on� salk� zabaw dla dzieci, pok�j do rozm�w z rodzicami i prze-de wszystkim kamery pozwalaj�ce rejestrowa� i obserwowa� w innympomieszczeniu to, co si� dzieje w O�rodku.losy polskiej psychologii w ci�gu tych dwudziestu lat. S�dz�, �edzia�alno�� O�rodka cz�ciowo tak�e te losy zmienia�a i kreo-wa�a je. Dlatego chcia�abym opowiedzie� pokr�tce dzieje naszejdzia�alno�ci z intencj�, aby wzbudzi� Pa�stwa refleksje nadkierunkami zmian, kt�re si� dokona�y w polskiej psychologiiklinicznej dziecka, i nad czynnikami, od kt�rych zale�y dalszypost�p.Zesp�, kt�ry powo�a� do �ycia O�rodek, sk�ada� si� z ucz-ni�w i �wnuk�w" prof. Haliny Spionek, uczonej, kt�rej w na-szym kraju przys�uguje tytu� tw�rczyni psychologii klinicznejdziecka i kt�ra te� by�a wybitn� osobowo�ci�, potrafi�c� namzaszczepi� nies�ychane poczucie wagi i odpowiedzialno�ci zauprawianie tej dziedziny psychologii2. Prof. Halina Spionek nieprzygotowa�a nas jednak bezpo�rednio do pracy terapeutycznej.Tutaj zas�ugi nale�y odda� dr Hannie Nartowskiej, najbli�szejwsp�pracownicy Haliny Spionek, psychologowi, badaczowii dydaktykowi, kt�ra w latach sze��dziesi�tych i siedemdzie-si�tych prowadzi�a ze studentami zaj�cia z praktycznej naukizawodu.O�rodek ruszy� dzi�ki udost�pnieniu nam lokalu na terenieInstytutu Psychologii przez profesora Jana Strelaua � �wczesne-go dyrektora. Mamy tu d�ug wdzi�czno�ci wobec pani profesorLidii Grzesiuk, kt�ra zabiega�a o ten lokal. Poniewa� uda�o jejsi� pozyska� dla potrzeb tworzonego przez ni� AkademickiegoO�rodka Psychoterapii inny, wi�kszy, w centrum miasta, odst�-pi�a nam pomieszczenie przy ul. Stawki. Do nas nale�a�o wi�ctylko je wyposa�y� i stworzy� koncepcj� dzia�ania. Nie czuli�mysi� zbyt pewni sami, wi�c doprosili�my do wsp�pracy osobymaj�ce do�wiadczenie terapeutyczne. Wspar�y nas mi�dzy inny-mi mgr Teresa Chachulska, kt�ra poprowadzi�a usprawniaj�ce2 1 pa�dziernika 2000 to dziewi�ta rocznica �mierci prof. Haliny Spio-nek, a dwudziesta sz�sta od czasu � gdy z powodu choroby wycofa�a si�z aktywno�ci zawodowej.zaj�cia z dzie�mi z lekkim upo�ledzeniem umys�owym i mgrKatarzyna Muskat, kt�ra pomog�a nam zorganizowa� i kilkalat prowadzi�a grup� wsparcia dla rodzic�w. Na trudno�ciachszkolnych i terapii dzieci z dysgrafi�, dysleksj�, z nadpobudli-wo�ci� i nerwic� troch� znali�my si� sami, wi�c takie zaj�ciauruchomi�y mgr Ma�gorzata �wi�cicka i dr Anna Koz�owska3.Ogromn� rol� w pocz�tkach naszej dzia�alno�ci odegra�awsp�praca z Magdalen� Grodzk�. Jej m��, nieod�a�owanej pa-mi�ci Krzysztof Gu�kowski, w�asnor�cznie odmalowa� O�rodek,�eby�my mogli szybciej go uruchomi�, a Magdalena Grodzkazacz�a tam, wraz z naszymi studentami, prowadzi� swoje pio-nierskie prace nad terapi� dzieci autystycznych.Podstawowe zasady pracy O�rodka nie zmieni�y si� od lat.Zosta� on pomy�lany jako miejsce przede wszystkim doskona-lenia warsztatu zawodowego psycholog�w, przez co nale�yrozumie� samodoskonalenie kadry prowadz�cej zaj�cia ze stu-dentami. Rozw�j kadry jest mo�liwy poprzez prac� badawcz�,poprzez eksperymentowanie z nowymi formami pracy klinicz-nej, poprzez adaptowanie wzor�w dzia�alno�ci plac�wek uzna-nych w �wiecie. O�rodek by� i jest miejscem, w kt�rym korzysta-li�my z wszystkich tych form, prawdziwie ��czyli�my tu nauk�z praktyk�. Praktyka dostarcza�a problem�w, a nasz warsztatnaukowy i kliniczny doskonali� si� poprzez ich rozwi�zywanie.Nie byli�my otwarci na przyjmowanie wszystkich zg�aszaj�-cych si� pacjent�w i nigdy nie zarejestrowali�my si� jako plac�w-ka us�ugowa. Obowi�zywa�a regu�a, �e przyjmujemy te dzieci,kt�rych problemy ze wzgl�d�w badawczych s� nam bliskiei chcemy rozwi�zywa� je poprzez nasz� dzia�alno��. Dzi�ki te-mu, �e prawie ka�dy z nas, cz�onk�w Zak�adu Psychologii Kli-nicznej Dziecka, tworz�cych O�rodek, mia� nieco inne zaintereso-Te pionierskie do�wiadczenia, a tak�e og�lne za�o�enia pracy O�rodkazosta�y przedstawione w pracy: Studia z psychologii klinicznej dziecka (red.M. Ko�cielska). Warszawa 1988, WSiP.wania, mogli�my s�u�y� do�� szerok� ofert� form pomocy i przyj-mowa� dzieci z r�nymi postaciami zaburze�. Og�lnie znanateza L.S. Wygotskiego na temat strefy najbli�szego rozwoju �odniesiona do kadry � by�a t�, kt�r� kierowali�my si� przy na-borze pacjent�w. Mieli�my nadziej�, �e rozwi�zuj�c ich proble-my posuniemy i wiedz�, i nasze kompetencje do przodu. Podamkilka przyk�ad�w, zaczynaj�c od dzieci autystycznych.Kiedy rozpoczynali�my prac� z dzie�mi autystycznymi, niktw Polsce nie umia� dostarczy� nam wzor�w. Dzieci te trakto-wa�o si� jako niebadalne i bez kontaktu, a wi�c nie nadaj�ce si�ani do testowej diagnostyki, ani do terapii. Wtedy M. Grodzkamia�a za sob� dopiero pierwsze pr�by domowej opieki nad nimi(Grodzk... [ Pobierz całość w formacie PDF ]