Portrety psychologiczne ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Cykl artykuþw opublikowanych w latach 2003-2004
w miesiħczniku Remedium
Teksty te byþy podstawĢ przygotowania podrħcznika:
.
1
 0.
Brzeziıska, A. (2003). Portrety psychologiczne czþowieka. Jak zmienia siħ
czþowiek w ciĢgu Ňycia? Remedium, 4 (122), 1-3.........................................................03
1.
Brzeziıska, A. (2003). Wczesne dzieciıstwo Î pierwszy rok Ňycia:
szanse i zagroŇenia rozwoju. Remedium, 4 (122), 4-5. ................................................09
2.
Hejmanowski, Sz. (2003).Wczesne dzieciıstwo Î drugi i trzeci rok Ňycia:
szanse rozwoju. Remedium, 5 (123), 4-5......................................................................16
3.
Wojciechowska, J.. (2003).Wczesne dzieciıstwo Î drugi i trzeci rok Ňycia:
zagroŇenia rozwoju. Remedium, 6 (124), 4-5................................................................21
4.
Jabþoıski, S. (2003). Wiek przedszkolny Î szanse rozwoju.
Remedium, 7-8 (125-126), 6-7. .....................................................................................26
5.
Smykowski, B. (2003). Wiek przedszkolny Î zagroŇenia rozwoju.
Remedium, 7-8 (125-126), 8-9. .....................................................................................30
6.
Appelt, K. (2003). Wiek szkolny - szanse rozwoju.
Remedium, 9 (127), 4-5.................................................................................................33
7.
Jabþoıski, S. (2003). Wiek szkolny Î zagroŇenia rozwoju.
Remedium, 10 (128), 4-5...............................................................................................37
8.
Bardziejewska, M. (2004). Okres dorastania - szanse rozwoju.
Remedium, 11 (129), 4-5...............................................................................................40
9.
Hejmanowski, Sz. (2004). Okres dorastania - zagroŇenia rozwoju.
Remedium, 1 (131), 4-5.................................................................................................45
10.
Smykowski, B. (2004). Wczesna dorosþoĻę Î szanse rozwoju.
Remedium, 2 (132), 4-5. ...............................................................................................49
11.
Wojciechowska, J. (2004). Wczesna dorosþoĻę - zagroŇenia rozwoju.
Remedium, 3 (133), 4-5.................................................................................................53
12.
Appelt, K. (2004). ĺrodkowa dorosþoĻę - szanse rozwoju.
Remedium, 4 (134), 4-5.................................................................................................57
13. Ziþkowska, B. (2004). ĺrodkowa dorosþoĻę - zagroŇenia rozwoju.
Remedium, 5, (135), 4-5................................................................................................61
14. Marchow, M. (2004). PŅna dorosþoĻę Îszanse rozwoju.
Remedium, 6 (136), 4-5.................................................................................................65
15. Hejmanowski, Sz. (2004). PŅna dorosþoĻę ÎzagroŇenia rozwoju.
Remedium, 7-8 (137-138), 4-5. .....................................................................................60
16. Brzeziıska, A. (2004). Szanse i zagroŇenia rozwoju Î epilog:
co pomaga, a co szkodzi rozwojowi czþowieka? Remedium, 9 (139), 4-5.....................73
................................................................................................................................77
2
Czþowiek zmienia siħ przez caþe swe Ňycie, w kaŇdym kolejnym okresie rozwoju kierowane sĢ
ku niemu inne oczekiwania spoþeczne, inne bowiem wymagania stawia mu najbliŇsze Ļrodowisko, w
ktrym Ňyje, zmienia siħ jego ciaþo Î jego powierzchownoĻę i sprawnoĻę. JakoĻę biegu jego ĻcieŇki
rozwojowej zaleŇy od tego, w jakie wþaĻciwoĻci zostaþ wyposaŇony przez naturħ i od tego, jaka jest
jakoĻę Ļrodowiska, w ktrym przychodzi mu zaspokajaę rŇne swe potrzeby. Znacznie wiħksze jednak
znaczenie ma to, czy znaczĢce dla niego osoby z najbliŇszego otoczenia sĢ na tyle wraŇliwe, iŇ potrafiĢ
rozpoznaę trafnie jego potrzeby w danym momencie rozwojowym i do nich dostosowaę swoje
oczekiwania. To dopasowanie (lub jego brak) jest wiħc gþwnym czynnikiem wyznaczajĢcym tempo i
rytm procesu rozwoju oraz jakoĻę osiĢgniħę rozwojowych w rŇnych sferach: sprawnoĻci fizycznej,
rozwoju poznawczego, emocjonalnego i spoþecznego (por. Rys. 1.).
C
-
-
-
3
Celem cyklu artykuþw pod wsplnĢ nazwĢ Portrety psychologiczne czþowieka jest ukazanie
tendencji rozwoju czþowieka w ciĢgu caþego jego Ňycia - od narodzin po kres Ňycia, tj. w okresie
dzieciıstwa, dorastania i dorosþoĻci. Charakterystyki tego, co dzieje siħ w kolejnych okresach Ňycia
dokonamy zawsze z dwch punktw widzenia: (1) z perspektywy typowych dla danego stadium rozwoju
osiĢgniħę rozwojowych czyli bħdzie to ájasna strona portretuÑ i (2) z perspektywy zagroŇeı i czynnikw
ryzyka oraz zachowaı nieprawidþowych czyli áciemnej strony portretuÑ. Tak szerokie ujħcie wynika z
przyjħcia przez nas kilku podstawowych zaþoŇeı (Newman, Newman, 1984, s. 4), a mianowicie:
(1) czþowiek nie tylko zmienia siħ, ale takŇe rozwija przez caþe swe Ňycie od poczħcia do Ļmierci,
zatem znaczĢce zmiany rozwojowe wystħpujĢ w kaŇdym okresie Ňycia,
(2) aby zrozumieę logikħ (sens) i dynamikħ (rytm) zmian indywidualnych ĻcieŇek rozwoju ludzi naleŇy
braę pod uwagħ zarwno to, co siħ zmienia w kaŇdym kolejnym okresie Ňycia, jak i to, co
pozostaje staþe mimo upþywu czasu, a wiħc z jednej strony bħdzie nas interesowaþo to, co
nowego pojawia siħ w kolejnych fazach rozwoju, jak i to, co jedynie usprawnia siħ i doskonali,
(3) rozwj dotyczy zawsze czþowieka jako caþoĻci (ksztaþtowanie siħ toŇsamoĻci), co nie
oznacza nie brania pod uwagħ szczegþowych zmian jego funkcjonowania w rŇnych obszarach,
np. rozwj fizyczny, intelektualny, emocjonalny czy spoþeczny,
(4) zmiany rozwojowe naleŇy analizowaę w kontekĻcie istotnych dla jednostki w danym etapie jej
Ňycia rŇnych rodzajw Ļrodowiska, w ktrych Ňyje oraz zwiĢzkw, w jakie wchodzi z ludŅmi
w swym najbliŇszym otoczeniu, ludzie ci bowiem to specyficzne - ákluczoweÑ - czynniki jej
socjalizacji.
Analiza stosowanych przez rŇnych badaczy biegu ludzkiego Ňycia kryteriw wyodrħbniania
okresw (etapw, stadiw czy faz) w Ňyciu czþowieka pokazuje, iŇ mimo Ňe sĢ one tak rŇnorodne, to
jednak istnieje zadziwiajĢca zbieŇnoĻę, co do ustalanych nawet w przybliŇeniu granic wiekowych oraz
sensu (tj. wskazywania tego, ku czemu zmierzajĢ) przemian rozwojowych w ramach wyodrħbnionych
etapw rozwoju. Zawarte w Tab. 1. zestawienie pokazuje rŇne propozycje podziaþu biegu Ňycia
czþowieka na trzy etapy: dzieciıstwa, dorastania i dorosþoĻci. Wszyscy badacze wymienieni w tej tabeli
podobnie ujmujĢ sens przemian rozwojowych w wyodrħbnionych etapach drogi Ňycia, tzn. jako
wzrastajĢcĢ niezaleŇnoĻę jednostki od otoczenia w rozmaitych obszarach jej funkcjonowania.
4
[ Pobierz całość w formacie PDF ]