Poza Miloscia i Wolnoscia. Syndrom ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
TYTU�: Poza Mi�o�ci� i Wolno�ci�. Syndrom uzale�nieniapsychologicznego.AUTOR: Tadeusz KobierzyckiPami�ciprof. Kazimierza Dabrowskiego (1902-1980)filozofa, psychiatry i psychoterapeutyPraca powsta�a w Studenckiej Szkole Higieny PsychicznejPrzedmowa.Dzialalnosc i tworczosc dr Tadeusza Kobierzyckiego obejmujefilozofie,pedagogike, psychologie i psychoterapie. Jego aktywnosckoncentruje siena higienie psychicznej, ktorej promotorem byl w Polsceprof.KazimierzDabrowski (1902-1980). Po smierci tego wybitnego uczonego, drT.Kobierzycki od maja 1981 r. do czerwca 1984 r. bylprzewodniczacymPolskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej i redaktoremkwartalnikaZdrowie Psychiczne. Poprzez Konwersatorium Ja-Czlowiek,(1981-1983) przygotowal program Studenckiej Szkoly HigienyPsychicznej,ktora sie usamodzielnila w roku 1984. Do tej pory wzielo w niejudzialkilkuset studentow.Cecha charakterystyczna w diagnostyce i terapii proponowanejprzez drT.Kobierzyckiego jest skoncentrowanie na poszukiwaniu iksztaltowaniuautonomii osobowej.Dlugoletnia praca ze studentami, przezywajacymi trudnosciosobiste,nerwice i psychonerwice, a takze reagujacymi psychopatycznie ipsychotycznie, sklonila dr T.Kobierzyckiego do zbadania tendencjiuzaleznieniowych w okresie szkolnym. Jako nauczyciel psychologiiipedagogiki, bezposrednio obserwowal fenomeny uzaleznienia.Psychologiaszkolna jest aktualnie zorientowana patocentrycznie, jest zrodlemwieluurazow i srodowiskiem potegujacym urazy wyniesione z domu.Nauczycielewzamacniaja porzadek Rodzica. Silna reprezentacja nauczycielek,ktorestanowia okolo 70% kadry, uniemozliwia prawidlowe i zdroweroznicowanie sie i rozwoj osobowosci ucznia.Na tle psychopatologii domowej i szkolnej zrozumiale sa zjawiskanieposluszenstwa, buntu i kontestacji Dziecka, takze w skrajnychformach,przybierajacych postac narkomanii, alkoholizmu czy samobojstwa.Naskutek niedoboru meskiej reprezentacji w srodowisku wychowawczym,tzw. patologiczne formy zachowania, staja sie nie tylko wyrazemzlegorozwoju Dziecka, ale takze speczyficzna forma autoterapii. Takiezachowanie jest zwierciadlem krzywej rodziny lub krzywej szkoly.Waznym momentem w doswiadczeniach dr T.Kobierzyckiego byloprowadzenie treningow z Rodzicami narkomanow i mlodocianyminarkomanami z okolic Lublina. Zwrocil wtedy uwage na reakcjepsychotyczne narkomanow i na silna potrzebe halucynacji. Tezjawiska niedaly sie zinterpretowac na poziomie psychoanalizy Z.Freuda.Dlatego drT.Kobierzycki zwrocil sie do psychologii glebi C.G.Junga. DrT.Kobierzycki w duzym stopniu korzysta z projekcyjnych techniki metoddiagnozy. Autor prezentowanych tyekstow wykracza zarowno pozatwierdzenia Freuda jak i Junga, formulujac wlasne hipotezy,zorientowanena rozwoj osobowy.W swojej koncepcji uzaleznien, opisywanej jako syndromuzaleznieniapsychologicznego, dr T.Kobierzycki wychodzi z zalozenia, zeegzystencjaludzka sterowana jest przez zasadnicze wartosci: milosc, wolnosci lek. Sato doswiadczenia zrodlowe, dziedziczone genetycznie. Zatem odtego typudoswiadczen zalezy to, w jaki sposob zorientowany jest rozwojosobowy, cozdominuje integracje psychiczna i jaka wartosc stanie sie zrodlemkryzysuosobowego. Wartosci te, ujawniaja sie w przezyciach, maja swojaspektbiologiczny, spoleczny, psychologiczny i osobowy (ontologiczny).Wszystkie maja znaczenie dla diagnozy i prognozy rozwojowej. Musionaobejmowac calosc zycia jednostki, takze jej wymiartranscendentny.Matka moze nie chciec urodzic Dziecka. Wtedy dokonujeintencjonalnejaborcji czyli psychologicznie usmierca Dziecko. A wiec sam momenturodzenia jest juz znaczacy dla zbudowania systemu uzaleznienia.Ma onswoje odzwierciedlenie w stosunku matki do Dziecka. Nastepnie wfazieoralnej, analnej i fallicznej (Z.Freud) nastepuje wzmacnianiezaleznosci odmatki lub uwalnianie Dziecka z tej zaleznosci. Na ogol jednak,zwlaszcza wsytuacji deficytu, gdy matka zostaje sama, Dziecko spelnia rolereprezentanta meza matki i wlasnego ojca. Staje sie obiektemprzeniesienia urazu matki oraz obiektem jej kompensacyjnychmanipulacji. Ten kompensacyjny stosunek matki do Dziecka jestdynamizmem uzaleznienia.Wymiar psychologiczny uzaleznienia przybiera postac zaburzeniapsychotycznego (halucynacje). Mozna go dobrze opisac za pomocaterminologii C.G.Junga. Efekt psychotyczny, to niemoznosczintegrowaniai zroznicowania wlasnego ja z tresciami zakazow i nakazow czylizarchetypem cienia: (wstyd, wina, grzech), animy-aminusa: (byciekobieta-mezczyna), wielkiej matki-starego medrca:(macierzynstwo-ojcowstwo duchowe), jazni: (byecia soba - osoba).Tendencja do rozszczepiania osobowosci moze osiagnac stanintegracji isyntezy wewnetrznej. Integracja ta pozwala wydostac sie z impasuosobieuzaleznionej psychologicznie od rodzicow lub osob zastepczych.T.Kobierzycki wychodzi z zalozenia, ze uzaleznienie jestsyndromemrodzinnego ukladu, w ktorym Dziecko odgrywa role stabilizatora.Wrodzinie syndromem uzaleznienia jest brak dynamiki rozwojowej,pozwalajacej przeksztalcac uklad. Ten brak, to roznorodnedeficytypsychiczne, spoleczne, fizyczne. Dziecko kompletuje brakirodzicow lubnawet je zastepuje, sluzy do wyrzeczenia ojca lub matki. Musichorowac,aby uklad sie nie zmienil. W ujeciu dr T.Kobierzyckiego istotnejestzroznicowanie uzaleznien, wedlug sposobow radzenia sobie z nimiprzezDziecko. Rozwiazania regresywne symbolizuja: niedorozwojpsychiczny,autyzm, narcyzm, narkomania, alkoholizm. Rozwiazania transgresynesymbolizuja: anorexia nervosa, pracoholizm, nerwice ipsychonerwice. Zasrozwiazania psychotyczne symbolizuja zachowania charakterystycznedlaosobowosci typu borderline.Klasyfikacja roznicujaca typy uzaleznien moze miec praktycznezastosowanie w roznicowaniu terapii osob uzaleznionych. DrT.Kobierzycki, na konferencji zorganizowanej w 1986 r. wWarszawie,zaproponowal reorganizacje osrodkow terapii wedlug typu -psychopatycznego, psychotycznego, psychoneurotycznego. Aktualniebowiem terapia dla narkomanow i alkoholikow jest skoncentrowananapracy z psychopatami. A osoby o typie psychoneurotycznym ipsychotycznym nie znajduja wlasciwej pomocy.Dr T.Kobierzycki opisuje trzy typy wiezi Dziecka z Rodzicem,wzmacniajace jego uzaleznienie. Pierwszy: symbiotyczny, w ktorymRodzicwzmacnia regresje, sklania do toksykomanii, choroby,niedorozwoju. Jegocecha charakterystyczna jest praktykowanie rytualow kazirodczych.Tentyp zaleznosci jest najtrudniejszy do przelamania wpsychoterapii. Drugi:separacyjny, oparty na wzajemnym wzmocnieniu, przybiera postacGry wporzucenie. Dziecko praktykuje kompulsywne powroty do domu, zwyjazdow, ucieczek, rozstan na zawsze, spowodowanych przezmaltretowanie, awantury, itp. Trzeci: alienacyjny typ uzalezniencharakteryzuje sie latwoscia opuszczania domu rodzinnego iRodzicow.Dziecko uznaje (lub halucynuje), ze jego Rodzice sa nieprawdziwe,zepochodzi z domu dziecka lub z innego, tajemnego (czestonieprawegozwiazku) ojca lub matki. Takie zaburzenie obrazu siebie ma swojekorzeniew rodzinach schizmatycznych (podwojna lub wielokrotna rodzina).Alienacja psychiczna rozwija sie w kierunku psychozy, ktorasystematyzuje tresci urazu w obrazy apokalipsy. Dziecko jest wniej ofiara,osoba potepiona i podla, zdegradowana przez demonicznego Rodzica.W zakonczeniu niniejszej ksiazki autor zamiescil wlasny modeldiagnostyczny, dotyczacy ewolucji uzaleznienia - od stronyDziecka. Wswojej przedmowie przyjmuje wersje tego modelu - od stronyRodzica.Siegam do tekstow opublikowanych poza tym zbiorem, do ktoregodostepjest trudny.Syndrom uzaleznienia psychologicznego w koncepcji drT.Kobierzyckiegowyglada nastepujaco:1. Negatywny kontekst spolecznej pozycji kobiety:nadmierne obciazenie praca (pracoholizm),odrzucenie roli matki (ograniczenie potomstwa, realna iintencjonalna aborcja),maskulinizacja osobowosci (poczucie nizszosci, wstydu ikrzywdy zpowodu bycia kobieta),2. Negatywny kontekst spolecznej pozycji mezczyzny:patogenna zaleznosc od miejsca pracy (nadumieralnosc),zrzeczenie sie roli ojca na rzecz kobiety(nieodpowiedzialnosc),infantylizacja lub feminizacja osobowosci (poczucie slbosciibezradnosci).3. Socjopatyczny lub psychopatyczny uklad relacji mezczyzna-kobieta:brak kontaktu emocjonalnego i pseudowzajemnosc,anihilacja i masywna agresja jako wzajemne wzmacnianie,konflikt skoncentrowany wokol seksu,lek przed Dzieckiem, myslenie i dzialanie abortywnenp.ograniczenieliczby potomstwa,tendencja do przeksztalcania ukladu diadycznego wmonadyczny.4. Rodzina z syndromem uzaleznienia:podzial rodziny miedzy Rodzicow,niezroznicowanie rol malzenskich i rodzicielskich,diady emocjonalne i uklady kazirodcze,konflikt i podporzadkowanie rodziny ojcu lub matce(monadyzacja),zimna, irracjonalna, chaotyczna lub schizmatyczna struktura(alienacja i psychotyzacja wiezi).a. ojciec:zdegradowany do roli pracownika i kasjera itp.,bierny, wyautowany, ukryty, depresyjny (alkolholizm),konfrontuje sie z zona i Dzieckiem przez agresje,gra role nieobecnego, chorego, dzieciecego lubdemonicznego.b. matka:awansowanie do roli superrodzica i superpracownika,aktywna, centralna, zagarniajaca, manijna,konfrontuje sie z mezem i Dzieckiem przez ponizanie ichlubsiebie,gra role wszechmocnej, ale samotnej i opuszczonej lubobojetnej.c. dziecko:uzaleznione od jednego z Rodzicow lub walczace,konfrontujace ... [ Pobierz całość w formacie PDF ]