Podstawy wspolczesnej pedagogiki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Podstawy wsp�czesnej pedagogikiSeria WYCHOWANIEBy� dojrza�ymSzukam przyjaci�Podstawy wsp�czesnej pedagogikiSTEFAN KUNOWSKIPodstawy wsp�czesnej pedagogiki~ J /!�'JWYDAWNICTWO SALEZJA�SKIE Warszawa 1993Redakcja ks. Roman Szpakowski sdb Maria D. �piewakowskaPublikacja dotowana przez KBN(c) by Wydawnictwo Salezja�skie, WarszawaISBN 83-85528-Ol-XSPIS TRE�CIPrzedmowa do wydania drugiego Przedmowa do wydania pierwszego WprowadzenieW.vkazdwki bibliograficzneCZʌ� I. WST�P DO PEDAGOGIKI JAKO NAUKI fto~dz. I Znaczenie wsp�czesne wychowania1. Zjawiska przemian w wychowaniu 2. Rola i funkcje wychowania3. Spo�eczne znaczenie wychowania ~uxdz. II Poj�cie pedagogiki jako nauki1. Podstawowe terminy i nazwy zjawisk 2. Wyrazy pochodne w pedagogice3. Okre�lenie charakteru naukowego pedagogiki ~(r)sdz. III Budowa pedagogiki i jej miejsce w systemie nauk 1. Rozw�j naukowy pedagogiki2. Dzia�y wsp�czesnej pedagogiki3. Przedmiot i miejsce pedagogiki w systemie nauk ~ttxclz. IV Metody bada� pedagogicznych1. �r�d�a pedagogiki i ich opracowanie2. Przyrodnicze metody badania w pedagogice3. Humanistyczne metody badania w pedagogice ~nydz. V Nauki wsp�pracuj�ce z pedagogik�1. Nauki historyczne w pedagogice 2. Nauki empiryczne w pedagogice3. Nauki �wiatopogl�dowe w pedagogice W,vkaz�wki bibliograftczne do cz�ci I7 10 13 1519 20 21 23 25 25 29 32 35 35 37 39 42 42 44 46 49 52 55 6063CZʌ� II. PEDAGOGIKA POR�WNAWCZA WSPӣCZESNE SYSTEMY WYCHOWANIA~ozdz. I Geneza wsp�czesnych system�w wychowawczych . . . . . . . 70 1. Rozw�j kapitalizmu i jego skutki . . . . . . . . . . . 70 2. Ruchy spo�eczno-polityczne XIX wieku a kwestia robotnicza . . 73 3. Rozdzia� system�w wychowawczych . . . . . . . . . . 76SRozdz. II Charakterystyka wsp�czesnych system�w wychowania . . . . . 801. Konieczno�� nowej orientacji w wychowaniu . . . . . . . 802. Poj�cie nowoczesnego systemu wychowania i jego budowa . . . 833. �r�d�a zr�nicowania system�w wychowawczych . . . . . . 88Rozdz. III System chrze�cija�ski wychowania . . . . . . . . . . . 941. Za�o�enia systemu chrze�cija�skiego . . . . . . . . . . 942. Ideologia wsp�czesnego wychowania chrze�cija�skiego . . . . 983. Doktryna wychowawcza Ko�cio�a . . . . . . . . . . . 104Rozdz. IV System wychowania liberalnego . . . . . . . . . . . . 1081. Geneza i rozw�j systemu . . . . . . . . . . . . . . 1082. Podstawy organizacyjne i zasady systemu liberalnego . . . . 1133. Ideologia systemu liberalnego wychowania . . . . . . . . 116Rozdz. V System socjalistyczny wychowania . . . . . . . . . . . . 1231. Geneza i rozw�j systemu . . . . . . . . . . . . . . 1232. Za�o�enia systemu wychowania socjalistycznego . . . . . . 1303. Ideologia systemu wychowania socjalistycznego . . . . . . 136Wskaz�wki bibliograficzne do cz�ci ll . . . . . . . . . . . . . . 151CZʌ� III. PEDAGOGIKA TEORETYCZNA PROCES WYCHOWAWCZEGO ROZWOJU CZ�OWIEKARozdz. I Poj�cie wychowania . . . . . . . . . . . . . . . . . 164I. Zjawisko rozwoju wychowawczego . . . . . . . . . . . 1642. Okre�lenie wychowania . . . . . . . . . . . . . . 1663. Sk�adniki (dynamizmy) wychowania . . . . . . . . . . 171Rozdz. II Istota wychowania jako wytworu . . . . . . . . . . . . 181I. Trzy mo�liwo�ci w wychowaniu . . . . . . . . . . . . I812. Czynniki rozwojowe cz�owieka . . . . . . . . . . . . 1853. Dwu- i tr�jczynnikowe teorie rozwoju . . . . . . . . . 187Rozdz. Ill Wychowanie jako rozw�j biosu . . . . . . . . . . . . 1941. Teoria warstwicowa rozwoju cz�owieka . . . . . . . . . 1942. Rozwojowe formy �yciowe . . . . . . . . . . . . . 2033. Struktury rozwojowe cz�owieka . . . . . . . . . . . . 215Rozdz. IV Wychowanie jako wp�yw sytuacji spo�ecznych etosu . . . . . 228I. Znaczenie �rodowiska w wychowaniu . . . . . . . . . . 2282. Sytuacje wychowawcze . . . . . . . . . . . . . . . 2373. Morale sytuacji spo�ecznych etosu . . . . . . . . . 240Rozdz. V Wychowanie jako urabianie przez dzia�anie agonu . . . . . 2451. Zadania i funkcje wychowawc�w . . . . . . . . . 2452. Zasadnicze czynno�ci wychowawcze . . . . . . . . 2533. Wsp�praca wychowawcza jako warunek ak ummnm4ci dri:~iania agonu 256Wskaz�wki bibliograficzne do cz�ci III . . . . 260PRZEDMOWA DO WYDANIA DRUGIEGOPolska pedagogika pocz�tku lat 90-tych znajduje si� w stanie kry~y(r)u. Widoczne s� intensywne i - by tak rzec - gor�czkowe poszultiwania dr�g wyj�cia z istniej�cej sytuacji. Zadanie to prowadzi do ~ipyta� pierwszych": jaki jest przedmiot, cel i rola nauk pedagogicz~ych w naszym kraju po upadku komunizmu?W dyskusji na ten temat udzia� bior� naukowcy-teoretycy, peda~edzy-praktycy, a tak�e przedstawiciele �rodowisk spo�ecznych, kulturalnych czy wyznaniowych. Widoczne s� tu dwie g��wne tendencje. ~lerwsza ma charakter rozliczeniowy, dotyczy tzw. pedagogiki socjalisfycznej i jej czo�owych przedstawicieli. Drugi kierunek - to poszukiwa~fle teoretycznych i spo�ecznych fundament�w dla "nowej pedagogiki". ~N~r�d r�nych orientacji i pogl�d�w, kt�re wyst�puj� na tym polu, nie ptak hase� tzw. nowej lewicy, neomarksizmu, postmodernizmu czy Mchu New Age. St�d te� niekiedy nowe rozwi�zania sprowadzaj� si� ~v istocie do przyjmowania i powielenia wyeksploatowanych czy te� ~~skrystalizowanych podstaw my�lenia o pedagogice.Istnieje te� inne niebezpiecze�stwo. Pedagogika stoi dzi� w obliczu iaiewu literatury typu praktycznego, poradnikowego. Wydawnictwa te ~(r)ncentruj� si� na pytaniu: jak wychowywa�? W przewa�aj�cej mierze odpowied� na t� kwesti� jest niepe�na, co gorsza - opiera si� na p�ytkiej ~cjotechnice, dzia�aniu obliczonym na tani, szybki sukces praktyczny. ladami i gotowymi receptami s�u�� w tej mierze zar�wno liczne t�umaczenia obcych wydawnictw, jak i ksi��ki rodzimych autor�w. Ta socjotechniczna propozycja zaadresowana jest do szerokiego grona ~tibiorc�w. Kokietuje nauczycieli, wychowawc�w, organizator�w edukacji pozaszkolnej, jak i rodzic�w, a nawet - kandydat�w do roli ojca ~xy matki.Jak dot�d, brak w naszej literaturze systematycznego i pe�nego, na nowo opracowanego zarysu pedagogiki. Luki tej nie wype�niaj� spora6 7dycznie ukazuj�ce si� ksi��ki. S� one, jak ju� zaznaczono, albo wyrazem okre�lonej, partykularnej ideologii, w�skiej opcji teoretycznej, albo te� koncentruj� si� na wybranym fragmencie nauki o wychowaniu. Tym bardziej niewystarczaj�ce s� ciekawe sk�din�d i warto�ciowe, ale przyczynkowe wypowiedzi o pedagogice i wychowaniu, publikowane na �amach fachowej prasy.W tej sytuacji, kt�ra trafnie bywa okre�lana mianem "wychowania na rozdro�u", ze wszech miar uzasadniona jest propozycja wznowienia znanej ksi��ki Stefana Kunowskiego Podstawy wsp�lczesnej pedagogiki. Wydawnictwo to by�o w swoim czasie bestselerem czytelniczym. Silnie wspiera�o niemarksistowskie przycz�ki polskiej pedagogiki. Zaj�o wa�ne i trwa�e miejsce w procesie kszta�cenia pedagog�w na r�nych szczeblach edukacji. I co wa�niejsze, nadal mo�e i powinno pe�ni� to swoje zadanie.O wysokiej warto�ci ksi��ki Stefana Kunowskiego wypowiada�o si� wielu specjalist�w. Walory te pomy�lnie przesz�y pr�b� czasu. Aktualno�� tego dzie�a wi��e si� g��wnie z prezentowanym przez Autora typem pedagogicznego my�lenia, szerokim zakresem i wyczerpuj�cym charakterem ksi��ki oraz z jej mistrzostwem formalnym.Dla Stefana Kunowskiego pedagogika jest przede wszystkim nauk� o cz�owieku, a wychowanie - wspomaganiem rozwoju osoby ludzkiej. Ta podmiotowa perspektywa widoczna jest w ka�dej z trzech cz�ci prezentowanej ksi��ki: - we wst�pie do pedagogiki, w charakterystyce wsp�czesnych system�w wychowania oraz w cz�ci po�wi�conej pedagogice teoretycznej. Pierwsze dwa fragmenty ksi��ki maj� charakter analityczno-sprawozdawczy, fragment trzeci - to pr�ba autorskiej prezentacji wychowania chrze�cija�skiego.Stefan Kunowski w �adnym miejscu swojej publikacji nie podsuwa Czytelnikowi okre�lonych wybor�w, nie narzuca swoich preferencji. Rzeczowo i precyzyjnie przedstawia wybrane idee, stanowiska i teorie pedagogiczne. M�wi o ludziach, �rodowiskach i instytucjach zajmuj�cych si� nauk� o wychowa�cu. Autor w s�owach pe�nych taktu i tolerancji skupia uwag� na g��wnych reprezentantach opisywanej problematyki. Nie brak tu libera��w, marksist�w czy przedstawicieli pedagogiki chrze�cija�skiej. Przeprowadzone analizy opieraj� si� na g��bokiej znajomo�ci zagadnienia. Obejmuj� - obok prac pedagogicznych - tak�e literatur� filozoficzn�, psychologicin~t �rur teksty z zakresu historii wychowania. W parze z tym idiic r.wi4riu�� i jasno�� wywodu.~c>dkre�li� wypada tak�e niegdysiejsz� elegancj� tego pisarstwa, kt�re ~aie by� wzorem dla dzisiejszych tw�rc�w.Ksi��ka Stefana Kunowskiego Podstawy wsp�lczesnej pedagogiki prowadzi w �wiat takich warto�ci, jak m.in. mi�o��, prawda, wolno�� j fruwa cz�owieka oraz demokracja. Wyrastaj�ce z tych fundament�w yY~chowanie stawia przed pedagogiem powa�ne zadania. Wykraczaj� ~pe poza osob� wychowanka - obejmuj� ca�y jego �wiat; wyst�puj� pogranic� dnia dzisiejszego - kieruj� si� w stron� przysz�ych wymiaCrtSw �ycia. Jest to "pedagogika zaufania". Dostrzega i dowarto�ciolVUje to, co jest, rozwija istniej�ce si�y i mo�liwo�ci, buduje nadziej� ~lowieka.Dr hab. Wiestaw Theiss9PRZEDMOWA DO WYDANIA PIERWSZEGOZ rado�ci� i poczuciem spelnionego obowi�zku wobec niezapomnianego Profesora oddajemy do r�k czytelnika jego ostatni� ksi��k�. "Podstawy wsp�lczesnej pedagogiki " to synteza przemy�le� Profesora Stefana Kunowskiego (1909-1977) - wybitnego uczonego, tw�rcy teoretycznych koncepcji wychowania chrze�cija�skiego, zaslu�onego nauczyciela akademickiego.Ogromna erudycja Autora, poparta por�wnawcz� i krytyczn� analiz� literatury filozoficznej, psychologicznej, socjologicznej, dotycz�cej r�nych system�w wychowawczych, pozwolila mu na opracowanie obszernej monografii, daj�cej wielostronny wgl�d w struktur� i problemy naukowe pedagogiki.... [ Pobierz całość w formacie PDF ]